Gezondheidseffecten van Voedingstrends
De effecten van light frisdranken, energiedranken, biologische voeding, maaltijdsalades en snackgroenten
op de gezondheid.
Groepsnaam: “De schijf van 6”
Namen: Ryan Berrevoets 09026703
Linda Filius 11021934
Bart Hoekstra 11105364
Edith van der Kraan 11103248
Arlet de Raad 11060662
Jeffrey van der Wateren 08040842
Klas: VD1b
Begeleider: L. Couto Gestal
Datum: oktober 2011
Inhoudsopgave
Inleiding
Methode
Resultaten
Light frisdrank
Energiedranken
Biologische voeding
Maaltijdsalades
Snackgroenten
Conclusie
Discussie
Literatuur
Bijlage
Inleiding
Naar aanleiding van onderzoek naar de voedingsgewoonten onder PABO studenten, zijn er literatuuronderzoeken verricht naar voedingstrends. Om PABO studenten inzicht te verschaffen van hun voedingsgewoonten en tips te geven hoe zij deze kunnen veranderen. De individuele voedingstrends zullen hier in dit verslag worden gebundeld. Door de PABO studenten worden voedingsdagboeken bijgehouden, die inzicht geven in hun voedingspatroon. De voedingstrends kunnen hier mogelijk aan gerelateerd worden en kunnen gebruikt worden om advies te geven. Tevens kunnen zij dit in hun loopbaan gebruiken om een voorbeeldfunctie te zijn voor hun leerlingen.
Het doel van het schrijven van de individuele voedingstrends, was het onderzoeken van de trend in relatie tot gevolgen van de gezondheid. Deze resultaten bieden handvaten bij het totstandkoming van dit verslag. De onderzoeksvraag van dit verslag komt hier uit voort en zal zijn: ‘Wat zijn de gevolgen voor de gezondheid van de verschillende voedingstrends?’. Deze vraag zal voor de trends apart worden beantwoord en er zal een gezamenlijke conclusie worden gevormd.
Deelvragen van dit onderzoek zijn: ‘Welke voedingstrends zijn relatief het gezondst en welke zijn relatief het ongezondst?’ en ‘Welke voedingstrends zouden het best gebruikt kunnen worden in de voorlichting naar de PABO studenten?’
Methode
De methode die gebruikt zal worden om de onderzoeksvraag te beantwoorden is een kwalitatief literatuuronderzoek. De verschillende trends zijn individueel onderzocht door eerstejaars Voeding en Diëtetiek studenten. Van de zes geleverde voedingstrendverslagen zijn er vijf in dit onderzoek gebundeld. De trends, die in dit verslag zullen worden weergegeven, zijn: snackgroenten, biologische voeding, energiedranken, maaltijdsalades en light frisdranken.
Op internet is gezocht met de zoekmachines: google, scholar.google, Pubmed en Aquabrowser. Tevens is er gebruik gemaakt van de Syllabus Voeding en Diëtetiek jaar 1. Voor de trends zijn verschillende zoektermen gebruikt, die met de trend en de onderzoeksvraag te maken hebben. De literatuur is geselecteerd op een aantal kenmerken: betrouwbare bron (er is bijvoorbeeld gekeken naar auteur en instantie), taal (Engels, Nederlands, Duits), jaar (niet ouder dan 5,6 of 10 jaar). In de bijlage staat per trend beschreven welke zoekmachines en andere bronnen zijn gebruikt (tabel 1), welke zoektermen zijn gebruikt (tabel 2) en waar de literatuur op is geselecteerd (tabel 3).
Resultaten
De voedingstrends zullen hieronder onder aparte hoofdstukken worden besproken. Allereerst wordt de gevonden literatuur van de light frisdranken en energiedranken uiteengezet, hierna wordt biologische voeding besproken, daarna de maaltijdsalades en tot slot de snackgroenten.
Light frisdrank
Tussen 2000 en 2006 is het gebruik van light producten met maar liefst 75% gestegen (CBS, 2007) . Sinds 2004 richt de voedingsindustrie zich meer op calorie armere drankjes (EVMI, 2006) . Frisdrank krijgt de naam light als het 30 procent minder van een nutriënt bevat als het reguliere product. Onder deze nutriënten vallen: suiker, vetten of energie. (Voedingscentrum (1), 2011)
Het is lastig om voor Light frisdranken een specifieke doelgroep te definiëren. Consumenten van alle leeftijden, sociale klassen en culturen drinken dit product. Wel zijn er delen van de Nederlandse bevolking voor wie dit product absoluut niet geschikt is en dus niet als voedingstrend geldt. Hieronder vallen: baby's, peuters en mensen met een allergie voor de zoetstoffen: Aspartaam en Acesulfaam- K.
Diëtist Bert Sneijder en de vertegenwoordiger van de frisdrankenfabrieken Youke Schat geven beiden aan dat het gebruik van light frisdranken niet schadelijk zijn, als deze met mate worden geconsumeerd. Als reactie op verhalen dat de zoetstof aspartaam[1] kankerverwekkend zou zijn, geven zij aan dat hetzelfde geldt als bij alle stoffen, namelijk dat zij met mate moet worden geconsumeerd. Bij overmatig gebruik kan het schadelijke gevolgen voor de gezondheid hebben. (Schat & Sneijder, 2006)
Light frisdranken worden vaker geconsumeerd door huishoudens met leden met overgewicht dan huishoudens met leden zonder overgewicht. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn, dat er makkelijker kan worden gedacht over het eten van een ongezond product als er meer light producten worden geconsumeerd. Een voorbeeldgedachte hiervan zou kunnen zijn: ‘Oh als ik nu cola light neem is het niet erg als ik een hele zak met chips op eet, want ik heb toch al een hoop calorieën bespaard’. (Berg, Ocke, & Boer, 2006)
Energiedranken
Overmatig gebruik van energiedranken is niet wenselijk vanwege het hoge gehalte aan suikers. Dit product valt onder de niet-basisvoedingsmiddelen aangezien het een hoge energiedichtheid en de lage nutriënten dichtheid. (Voedingscentrum (2), 2011)
De doelgroep waar producenten van energiedranken zich op richten is niet in één groep samen te vatten. Dit is vanwege het groot aantal verschillende merken van energiedranken, die zich vaak op andere consumenten richten. De meeste reclame lijkt zich te richten op jongeren. Dit komt door Red Bull, die eenderde van zijn omzet steekt in marketing bestaande uit reclame en het organiseren van evenementen gericht op jongeren. (Reijnen, 2005)
Volgens het ANS zijn alle bestandsdelen in energiedranken veilig, zolang er niet meer dan 350 milliliter wordt gedronken (The Scientific Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food, 2009) . Het advies van het Voedingscentrum is vier blikjes energiedrank[2] per dag voor een volwassene, niet meer dan drie blikjes bij een zwangere of borstvoeding gevende vrouw en niet meer dan twee blikjes bij kinderen. Dit maximum is vanwege het hoge gehalte aan cafeïne, wat bij een overmatige inname kan zorgen voor slapeloosheid, beven, duizeligheid en suizende oren. Verder wordt het advies gegeven op te passen voor uitdroging en is het dus niet aan te raden om energiedranken als sportdrank te gebruiken of om te mixen met alcohol. (Voedingscentrum (3))
Taurine is een van de grootste hoofdbestandsdelen van energiedranken. Volgens het Voedingscentrum zijn er geen aanwijzingen voor ongewenste effecten voor de gezondheid. De veiligheid en effecten zijn echter niet systematisch onderzocht. (Voedingscentrum (4)) Er zijn zorgen geuit door de Duitse instantie Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR, 2008) en de Belgische Hoge Gezondheidsraad (Hoge Gezondheidsraad, 2009) over het maximum gebruik van energiedranken. Het maximum gebruik wat door de EFSA is vastgesteld, wordt door deze bronnen te hoog bevonden. Zij pleiten voor het advies dat kinderen tot twaalf jaar, zwangere vrouwen en mensen met diabetes zich algeheel moeten onthouden van energiedrank.
Biologische voeding
Bij de productie van biologische producten worden minder stoffen gebruikt die schadelijk zijn voor de gezondheid (Noorduyn, 2008) . Deze schadelijke stoffen zijn: kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen, hormonen of gentechnologie (IFOAM, 2005) .
Onderzoek van Voedsel en Warenautoriteit 2007 toont aan dat er meer positieve eigenschappen zijn verbonden aan biologische producten dan aan ‘normale’ producten (Noorduyn, 2008) .
Een uitzondering op deze resultaten is het eiwitgehalte in graan. In biologische graanproducten zitten minder eiwitten dan in reguliere graanproducten. Een mogelijke oorzaak hiervan kan het gebruik van stikstof zijn in de productie. (Noorduyn, 2008)
De consumentenbond heeft in 2006 vijftien biologische producten onderzocht. Hieruit bleek dat het verschil in nutriënten tussen biologische producten en ‘gewone’ producten te summier was om positieve gezondheidseffecten te behalen. (Noorduyn, 2008)
Maaltijdsalades
Een Brits onderzoekbureau genaamd Which, heeft onderzoek gedaan naar de mate van gezondheid van een voorverpakte maaltijdsalade. Zij kwamen tot de conclusie dat de salades te veel vet en zout bevatten. De dressing bevat te veel zout, suiker of vet en is dus volgens het onderzoek grotendeels de reden waarom salades ongezonder kunnen zijn dan nodig. (Gezonder afvallen, 2007)
Salades bevatten ook niet veel voedingstoffen. Elke dag dat een voorverpakte salade langer blijft staan en dicht blijft, gaan er meer voedingsstoffen verloren (Voedingscentrum (5), 2011) . Een salade met een vette dressing bevat over het algemeen ook meer voedingstoffen dan een salade zonder de vette dressing die hierbij hoort. De groene sla die in de maaltijdsalades zit is wel gezond (Voedingscentrum (6)) . Het dus ook bij deze sla hoe langer het niet wordt geconsumeerd, hoe meer voedingstoffen er verloren gaan.
Snackgroenten
Snackgroenten zijn de groenten die als tussendoortje of tijdens de borrel worden gegeten (Gilissen, van der Meer, Reinders, van der Sluis, & Woltering, 2009) . Deze kunnen zelf bereid worden, maar worden ook voorverpakt verkocht. Voorverpakte snackgroenten zitten in verpakkingen die er kinderlijk uitzien[3]. Op internet zijn er echter ook recepten[4] te vinden voor het maken van snackgroenten, dus is het snoepen van groenten ook geschikt voor volwassenen.
Groente verlaagt de kans op hart- en vaatziekten, beschermt tegen sommige vormen van kanker en helpt om op gewicht te blijven indien het in voldoende mate wordt gegeten (Gilissen, van der Meer, Reinders, van der Sluis, & Woltering, 2009) (Voedingscentrum (6)) .
Volgens de Richtlijnen Voedselkeuze is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor mannen en vrouwen tussen de 14 en 70 jaar 200 gram groenten. De gemiddelde consumptie van groenten in Nederland kwam in 1998 uit op 120 gram groenten per dag. Er kan volgens de Richtlijnen Voedselkeuze een voordeel worden behaald door het snoepen van groente om de hoeveelheid groente per persoon per dag te verhogen. (Voedingscentrum (2), 2011)
Uit een kwalitatief onderzoek (Gilissen, van der Meer, Reinders, van der Sluis, & Woltering, 2009) onder jongeren tussen de 12 en 18 jaar is gebleken, dat zij groenten niet aantrekkelijk vinden om te eten. Enkele voorbeelden waarom jongeren geen groente eten zijn: te duur, niet lekker, moeilijk lekker te maken en leeftijdsgenoten vinden het niet aantrekkelijk. Jongeren gaven aan dat als groente goedkoper zou zijn en er meer beschikking over snackgroente is, zij deze vaker zouden eten.
Volgens het voedingscentrum is het belangrijk dat er gevarieerd wordt met groente (Voedingscentrum (6)) . De aangeboden voorverpakte snackgroente bestaat voornamelijk uit paprika’s, tomaten en komkommers (Tommies) (Viva Veggie snackgroente) . Er blijken dus voornamelijk drie verschillende soorten voorverpakte snackgroenten te zijn.
Onderzoeken naar snackgewoonten van kinderen op scholen laten het volgende zien. Kinderen in klas 6-8 hadden een ongezonder voedingspatroon, wanneer automaten alleen gevuld waren met ongezonde producten. Als er gezonde alternatieven beschikbaar waren dan werden de voedingspatronen van de kinderen gezonder. (Rose, 2011) Het blijkt uit een Canadees onderzoek (Callaghan, Mandich, & He, 2010) dat er wel vraag is naar groente in snackautomaten, maar uit een Amerikaans onderzoek (Park, Sappenfield, Huang, Sherry, & Bensyl, 2010) blijkt dat deze in de praktijk niet gekocht worden. De aanbeveling van de auteurs van het laatste onderzoek was dat het beleid op scholen moest veranderen. De ongezonde producten zouden niet meer op scholen beschikbaar moeten zijn.
Conclusie
De onderzoeksvraag van dit literatuuronderzoek was: ‘Wat zijn de gevolgen voor de gezondheid van de verschillende voedingstrends?’
Light frisdranken zijn niet schadelijk voor de gezondheid, zolang deze met mate wordt geconsumeerd. Wel worden light frisdranken vaker geconsumeerd door huishoudens met overgewicht dan huishoudens zonder overgewicht. Wat waarschijnlijk komt doordat zij denken dat als ze light producten gebruiken, zij meer ongezonde producten kunnen eten.
Het drinken van energiedranken is niet schadelijk voor de gezondheid, zolang het niet overmatig wordt gebruikt. Overmatig gebruik kan symptomen veroorzaken als slapeloosheid, beven, duizeligheid en suizende oren. Tevens kan het uitdroging veroorzaken en om deze reden mogen energiedranken niet gebruikt worden in alcoholische mixdrankjes of als sportdrank.
Biologische voeding is niet schadelijk voor de gezondheid. De resultaten van de verschillende onderzoeken spreken elkaar echter tegen of er positieve gezondheidseffecten kunnen worden behaald bij het consumeren van biologische producten in plaats van reguliere producten.
De maaltijdsalade blijkt, zoals deze voorverpakt in de supermarkt ligt, niet zo gezond te zijn als wordt aangenomen. De dressing zorgt voor veel calorieën en de voedingswaarde wordt verminderd naarmate het langer in de koeling ligt. Een kant-en-klare maaltijdsalade is gezond, maar niet gezonder dan een salade die vers is en met een lichtere dressing is bereid.
Snackgroenten hebben een positief effect op de gezondheid. Om alle voordelen van de mogelijke gezondheidseffecten echter te kunnen behalen, is het belangrijk dat er gevarieerd wordt met snackgroenten. Tevens lijkt het niet makkelijk te zijn om mensen snackgroenten te laten eten, er is weerstand tegenover het eten van groenten. De attitudes tegenover het eten van snackgroenten is echter gebaseerd op kinderen en jongeren en dus mogelijk niet generaliseerbaar naar de algemene populatie.
De deelonderzoeksvragen waren: ‘Welke voedingstrends zijn relatief het gezondst en welke zijn relatief het ongezondst?’ en ‘Welke voedingstrends zouden het best gebruikt kunnen worden in de voorlichting naar de PABO studenten?’
Het voedingsmiddel die relatief het gezondst is, zijn de snackgroenten. De Biologische voeding is mogelijk gezond voor de gezondheid en de maaltijdsalades alleen in een bepaalde samenstelling. De light- en energiedranken zijn relatief het ongezondst, bij overmatig gebruik kunnen zij schadelijk zijn. De maaltijdsalades met een ongezonde samenstelling kunnen ook bij de relatief ongezonde producten worden ingedeeld. Door de grote verscheidenheid in samenstelling kunnen de maaltijdsalades dus onder beide groepen vallen.
Er kunnen grote gezondheidsvoordelen worden behaald bij de voorlichting over het nut van snackgroenten bij de PABO studenten. Ook zouden zij voorlichting kunnen krijgen over welke maaltijdsalade het beste kan worden gekozen en, wat nog positievere gezondheidseffecten kan opleveren, hoe zij deze het beste zelf kunnen samenstellen. Doordat de onderzoeken naar biologische voeding geen eenduidig beeld laten zien, lijkt er geen voordeel te kunnen worden behaald met het presenteren van deze voedingstrend aan de PABO studenten. Aangezien de onderzoeken het er wel over eens zijn dat biologische voeding geen schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid, kunnen deze gewoon worden gegeten. Het feit dat het onduidelijk is of zij een positiever effect hebben op de gezondheid, geeft geen reden om deze voeding in de presentatie aan te prijzen. De light- en energiedranken kunnen wel in de presentatie worden opgenomen. Zij kunnen een negatief effect hebben op de gezondheid, wanneer zij overmatig worden geconsumeerd. Dit is mogelijk niet bekend bij de PABO studenten.
Discussie
Na het onderzoeken van de verschillende trends, blijkt dat er nog veel voordeel op het gebied van gezondheid kan worden behaald door middel van voorlichting. Er worden assumpties gemaakt over voedingsmiddelen, dat zij gezond(er) zijn (biologische producten en maaltijdsalades), dat zij schadelijke stoffen bevatten (aspartaam in light producten) of dat zij goede dorstlessers zijn (energiedranken). Deze assumpties kloppen zijn echter niet altijd gebaseerd op waarheid of onderzocht naar juistheid. Ook blijkt dat er gezondheidsvoordelen kunnen worden behaald als er voorlichting wordt gegeven over de hoeveelheid groenten die er moet worden gegeten. Veel mensen in Nederland eten niet genoeg groenten en de hoeveelheid groenten kan (mede) worden verhoogd door het eten van snackgroenten.
Het is ook noodzakelijk dat er verder onderzoek wordt verricht. Er is nog te weinig bekend over de stof taurine in energiedranken. Het voedingscentrum heeft wel aanbevelingen over het drinken van deze energiedranken op de sites staan, maar dit is niet gebaseerd op onderzoek. Een vooraanstaand instituut als het voedingscentrum heeft een hoog geloofwaardigheidsniveau bij de algemene populatie van Nederland. Dus wanneer zij iets zeggen, is de kans groot dat dit voor waar wordt aangenomen. Als de beweringen niet gevalideerd zijn door onderzoek, zouden zij deze claims eigenlijk niet mogen maken.
De verschillende onderzoekers die de gezondheidseffecten van biologische voeding hebben onderzocht, hebben geen overeenkomstige resultaten gevonden. Deze onderzoeken zouden dus moeten worden herhaald om een duidelijke conclusie te kunnen trekken.
Alleen het vervangen van ongezonde snacks door snackgroenten is onderzocht bij de snackgroenten. Wat voor gezondheidsvoordelen er met het eten van snackgroenten kunnen worden behaald is niet onderzocht. Er worden aanbevelingen gedaan om het eten van snackgroenten te bevorderen om het eten van groenten te verhogen. Ook zou het weghalen van ongezonde snacks op scholen en deze onder andere vervangen door snackgroenten het voedingspatroon van kinderen kunnen verbeteren. Deze twee assumpties zijn echter niet onderzocht.
Bij maaltijdsalades is het te beargumenteren of het een slechte keuze is. Een maaltijdsalade is een snel en gezond alternatief vergeleken met de andere fast-food producten. Het klopt dat een salade van verse ingrediënten meer nutriënten bevat, maar welk product in de supermarkt is nu daadwerkelijk vers. Het ontbreken van daadwerkelijk gebruikscijfers van consumenten over de ingrediënten in hun eigengemaakte salades en de duur van het opbergen van deze ingrediënten, zorgt voor een onvolledig beeld.
Als laatste is het verwonderlijk dat bij producten als light frisdrank en energiedrank de reclames in overvloed aanwezig zijn, maar deze bij snackgroenten en maaltijdsalades volledig ontbreken. Gezien het belang van het ontwikkelen van een gezond eetpatroon en leefstijl, zou het promoten van deze gezonde producten een logische stap zijn. Hier is dus voor overheid en andere instanties dus nog een hoop terrein te winnen.
Literatuur
Berg, S. v., Ocke, M., & Boer, J. (2006). Consumptie van een aantal lightproducten in relatie tot overgewicht. Een cross-sectionele studie. Opgeroepen op September 15, 2011, van RIVM: http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/350020004.html
BfR. (2008, Maart 13). New Human Data on the Assessment of Energy Drinks. Opgeroepen op September 30, 2011, van BfR: http://www.bfr.bund.de/cm/349/new_human_data_on_the_assessment_of_energy_drinks.pdf
Callaghan, C., Mandich, G., & He, M. (2010). Healthier snacks in school vending machines: a pilot project in four ontario high schools. Canadian Journal of Dietetic Practice and Research, 186-191.
CBS. (2007, Augustus 6). Nederlandse consument drinkt meer light-producten. Opgeroepen op September 15, 2011, van CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/publicaties/artikelen/archief/2007/2007-90066-wk.htm
EVMI. (2006, Juni 23). Consumptie water en light-frisdranken gestegen. Opgeroepen op September 15, 2011, van EVMI: http://www.evmi.nl/nieuws/marketing-sales/1716/consumptie-water-en-light-frisdranken-gestegen.html
Gezonder afvallen. (2007, Oktober 23). Zijn maaltijd salades nu echt zo gezond? Opgeroepen op September 16, 2011, van Gezonder afvallen: http://www.gezonderafvallen.nl/page/782/maaltijd-salades-gezond.html
Gilissen, L., van der Meer, I., Reinders, M., van der Sluis, A., & Woltering, E. (2009). "Wat gaan we eten? Groenten!" Bevordering van de consumptie van groenten door jongeren van 12-18 jaar. Ontwikkeling van een "road map". Wageningen: Agrotechnology and Food Sciences Group.
Hoge Gezondheidsraad. (2009, December 2). Energiedranken. Opgeroepen op September 30, 2011, van FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu: https://portal.health.fgov.be/pls/portal/docs/PAGE/INTERNET_PG/HOMEPAGE_MENU/ABOUTUS1_MENU/INSTITUTIONSAPPARENTEES1_MENU/HOGEGEZONDHEIDSRAAD1_MENU/ADVIEZENENAANBEVELINGEN1_MENU/ADVIEZENENAANBEVELINGEN1_DOCS/HGR_8622_NL.PDF
IFOAM. (2005). Beginselen van de biologische landbouw. Opgeroepen op September 25, 2011, van IFOAM: http://www.ifoam.org/about_ifoam/pdfs/POA_folder_dutch.pdf
Noorduyn, L. (2008, Mei). Gezondheid als marketinginstrument. Opgeroepen op September 25, 2011, van Wageningen UR: http://edepot.wur.nl/8813
Park, S., Sappenfield, W., Huang, Y., Sherry, B., & Bensyl, D. (2010). The impact of the availability of school vending machines on eating behavior during lunch: the Youth Physical Activity and Nutrition Survey. Journal of the American Dietetic Association, 1532-1536.
Reijnen, B. (2005, September 29). Marketing: Een mierzoet frisdrankje. Opgeroepen op Oktober 7, 2011, van Elsevier: http://www.elsevier.nl/web/Artikel/167189/Marketing-Een-mierzoet-frisdrankje.htm
Rose, D. (2011). Growing our kids in "healthy soil": new research on environmental influences on children's food intake. Journal of Adolescent Health, 3-4.
Schat, Y., & Sneijder, B. (2006, Mei 9). Kanker door cola-light... (NOS Headlines, Interviewer)
The Scientific Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food. (2009). Scientific Opinion of the Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food on a request from the Commission on the use of taurine and D-glucurono-γ-lactone as constituents of the socalled “energy” drinks. The EFSA Journal, 1-31.
Tommies. (sd). Tommies snoepgroenten. Opgeroepen op September 30, 2011, van Tommies: http://www.tommies.nl/
Viva Veggie snackgroente. (sd). Viva Veggies home. Opgeroepen op September 30, 2011, van Viva Veggie snackgroente: http://www.vivaveggies.nl/index_nl.htm
Voedingscentrum (1). (2011, Juni 24). Light chips, wel of niet dikmakend? Opgeroepen op September 15, 2011, van Voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuws/light-chips-wel-of-niet-dikmakend-.aspx
Voedingscentrum (2). (2011, Maart 1). Richtlijnen Voedselkeuze. Opgeroepen op September 25, 2011, van Voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/Documents/Voedingscentrum/Actueel/00_Richtlijnen%20voedselkeuze%202011.pdf
Voedingscentrum (3). (sd). Energiedrankjes. Opgeroepen op September 29, 2011, van Voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/energiedrankjes.aspx
Voedingscentrum (4). (sd). Taurine. Opgeroepen op September 30, 2011, van Voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/taurine.aspx
Voedingscentrum (5). (2011). Eettabel. Den Haag: Stichting Voedingscentrum Nederland.
Voedingscentrum (6). (sd). Groente. Opgeroepen op september 30, 2011, van voedingscentrum: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/groente.aspx
Bijlage
Tabel 1. Voedingstrends en zoekmachine/andere bron.
| Trend | Zoekmachine/andere bron |
| Snackgroenten | google, scholar.google, PubMed |
| Biologische voeding | google |
| Energiedranken | google, aquabrowser, Syllabus Voeding en Diëtetiek jaar 1 |
| Maaltijdsalades | google |
| Light frisdrank | google |
Tabel 2. Voedingstrends met zoektermen.
| Trend | Zoektermen en groepen zoektermen |
| Snackgroenten | ‘groente’, ‘groente’ met ‘gezondheid’, ‘snackgroenten’ en ‘vending machine’ met ’health’ |
| Biologische voeding | ‘biologisch’, ‘gezond’, ‘voeding’, ‘onderzoek’ en ‘biologische producten’ |
| Energiedranken | ‘Red bull’, ‘energiedrank’, ‘energiedrink’, ‘energydrank’‘bullit’, ‘taurine’, ‘caffeïne’ en ‘glucurono-lacton’ |
| Maaltijdsalades | ‘maaltijdsalades gezond of niet gezond’, ‘maaltijdsalade’ en ‘ingrediënten maaltijdsalades’ |
| Light frisdrank | ‘light frisdranken’, ‘consumptie light frisdranken’, ‘light gezond’, ‘light ongezond’ en ‘wanneer is een product light en onderzoek light producten’ |
Tabel 3. Voedingstrend en selectie literatuur.
| Trend | Selectie literatuur |
| Snackgroenten | betrouwbare bron (geen belang bepaalde uitkomst), taal (Engels of Nederlands) en jaar (niet ouder dan 10 jaar) |
| Biologische voeding | betrouwbare bron, jaar (niet ouder dan 6 jaar) |
| Energiedranken | betrouwbare bron, taal (Engels, Nederlands of Duits), bronnen niet ouder dan 6 jaar |
| Maaltijdsalades | betrouwbaarheid van het bedrijf dat het onderzoek doet, jaar (niet ouder dan 5 jaar) en site (van wat voor soort site komt het en is deze relevant en/of betrouwbaar) |
| Light frisdrank | betrouwbare bron en maximaal 5 jaar oud |
